پوکی استخوان در سالمندان | پیشگیری، علائم تشخیص، عوارض و خطرات، درمان

در طول زندگی استخوان‌های ما برای سالم ماندن به مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر متکی می‌باشند، اما با افزایش سن، ممکن است بدن ما بخواهد به جای اینکه مواد معدنی را در استخوان‌هایمان نگهداری کند، آن‌ها را از بین ببرد، بنابراین هنگامی که استخوان جدید به اندازه کافی تولید نشود، به مرور استخوان‌ها مستعد شکستگی می‌شوند و این امر می‌تواند منجر به ایجاد بیماری پوکی استخوان در سالمندان گردد.

پوکی استخوان، بیماری است که حدود ۵۴ میلیون نفر در ایالات متحده را درگیر خود کرده است، با توجه به تحقیقات، زنان چهار برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.

هیچ علت مشخصی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما عوامل خطر شناخته شده‌ای ویژه‌ی سالمندان وجود دارند که در این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم، شناخت عوامل خطر پوکی استخوان در سالمندان می‌تواند به شما در محافظت از عزیزان سالمندتان کمک بسزایی کند.

پوکی استخوان چیست؟

بافت درونی استخوان‌ها مشابه لانه زنبور می‌باشند، هنگامی که فردی به پوکی استخوان مبتلا می‌شود، استخوانی که دیواره‌ی لانه زنبوری را تشکیل داده است کوتاه تر می‌شود و در نتیجه فضای بین استخوان بزرگتر می‌شود، پوسته‌ی بیرونی استخوان نیز نازک‌تر می‌گردد، تمام این اتفاقات موجب ضعیف شدن استحکام استخوان‌ها می‌شوند.

بیماری پوکی استخوان، استخوان‌ها را تا حدی تضعیف می‌کند که آن‌ها به راحتی می‌شکنند، همچنین پوکی استخوان در سالمندان یک بیماری خاموش است و می‌تواند برای مدت زمان طولانی بدون تشخیص و شناسایی در بدن فرد مبتلا پیشرفت کند.

پوکی استخوان می‌تواند منجر به شکستگی استخوان‌های ناتوان کننده و دردناک مانند استخوانی در لگن، مچ دست یا ستون فقرات شود، این شکستگی‌ها می‌تواند توانایی راه رفتن فرد را با مشکلاتی مواجه کند، همچنین موجب بدشکلی بدن و کوتاهی قد نیز می‌شود.

در چنین موقعیتی کیفیت زندگی و استقلال فرد به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد زیرا عوارض شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان میزان سلامتی فرد سالخورده را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ممکن است عزیز سالمند شما به مراقبت پرستار سالمند در منزل احتیاج پیدا کند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند؟

در حالی که تمامی افراد در هر گروه سنی و قومیتی ممکن است به بیماری پوکی استخوان مبتلا شوند، اما گروه‌های خاصی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند، مطابق آمار از هر ۵ زن بالای ۵۰ سال، یک نفر به این بیماری مبتلا است، اما از هر ۲۰ مرد، فقط یک نفر به پوکی استخوان مبتلا است، خطر ابتلا به پوکی استخوان با افزایش سن، بیشتر می‌شود.

بانوان ممکن است که در دوران یائسگی توده استخوانی خود را برای چند سال از دست بدهند، روند از دست دادن توده استخوانی در مردان کندتر می‌باشد، اما در سن ۶۵ تا ۷۰ سالگی، مردان و زنان با سرعت یکسانی توده استخوانی خود را از دست می‌دهند.

چه عواملی منجر به ابتلای پوکی استخوان در سالمندان می‌شود؟

برخی از عوامل موثر در ابتلا به پوکی استخوان در سالمندان مانند سن و جنسیت از کنترل ما خارج هستند، زنان در طول ۱۰ سال اول، پس از ورود به دوران یائسگی تحلیل سریع استخوان‌ را تجربه می‌کنند، سایر عوامل موثر عبارتند از:

سابقه خانوادگی

آیا پوکی استخوان بیماری ارثی است؟ ممکن است.

اگر یکی از اعضای نزدیک در خانواده‌ مبتلا به پوکی استخوان باشد یا اینکه سابقه‌ی شکستگی استخوان داشته باشد، می‌تواند احتمال ابتلا به پوکی استخوان در شما را افزایش دهد.

وزن و شکل بدن

افراد لاغر و کسانی که جثه‌ی کوچکی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.

شرایط پزشکی خاص

برخی از شرایط بهداشتی و پزشکی می‌توانند احتمال ابتلا به پوکی استخوان در سالمندان را افزایش دهند، این موارد عبارتند از:

• اختلالات تیروئید
• روماتیسم مفصلی
• HIV/AIDS
• بی اشتهایی عصبی
• بیماری سلیاک
• بیماری‌های خونی
• سکته
• جراحی کاهش وزن
• گاسترکتومی

عوارض برخی داروها

در مواردی خاص، برخی از داروها می‌توانند به استخوان‌ها آسیب بزنند و خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، این نوع داروها عبارت‌ند از:

• درمان های هورمونی برای سرطان سینه یا پروستات
• استروئیدها
• داروی ضد تشنج (مانند فنوباربیتال)
• آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم
• داروهای شیمی درمانی سرطان

مصرف سیگار و الکل

استعمال دخانیات می‌تواند مانع استفاده‌ی بدن شما از کلسیم رژیم غذایی گردد و مصرف الکل نیز احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

ورزش نکردن

فعالیت بدنی به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند، پیروی از یک سبک زندگی بدون تحرک ممکن است سلامت استخوان‌ها را به خطر بیندازد.

کمبودهای تغذیه‌ای

کمبود کلسیم در رژیم غذایی، خطر ابتلا به پوکی استخوان در سالمندان را افزایش می‌دهد، این امر برای ویتامین D نیز صدق می‌کند، زیرا به بدن در استفاده از کلسیمی که از غذا به دست آمده کمک می‌کند.

علائم پوکی استخوان در سالمندان

بیماری پوکی استخوان در سالمندان تا زمانی که شکستگی در استخوان‌ها اتفاق نیفتد، علائمی از خود نشان نمی‌دهد، اما در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم زیر به پزشک معالج مراجعه کنید:

• درد پایین کمر
• کوتاهی قد 
• تنگی نفس
• تغییر وضعیت بدن (مانند قوز کردن)

نحوه‌ی تشخیص پوکی استخوان در سالمندان

بیماری پوکی استخوان از طریق آزمایش تراکم استخوان تشخیص داده می‌شود، این آزمایش یک روش آسان، سریع و بدون درد است که با استفاده از اسکن DXA انجام می‌شود.

درمان پوکی استخوان در سالمندان

هیچ روش مشخصی برای درمان پوکی استخوان در سالمندان وجود ندارد، اما با استفاده از برخی داروها، مکمل‌ها و تغییر سبک زندگی می‌توان از ابتلا به پوکی استخوان و یا پیشرفت آن جلوگیری کرد.

داروهای پوکی استخوان

دسته‌ای از داروها که برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان تایید شده‌اند عبارتند از:

• هورمون درمانی
• بیس فسفونات ها
• بیولوژیک
• عوامل آنابولیک

مکمل‌های غذایی

افراد مسن به طور روزانه به ۸۰۰ – ۱۰۰۰ واحد بین المللی به ویتامین D نیاز دارند، مصرف مولتی ویتامین‌ها به فرد سالمند کمک می‌کند تا بدن ایشان به مقدار کافی این مواد مغذی را دریافت کند، توجه داشته باشید که قبل از استفاده‌ی هرگونه مکمل، حتما با پزشک معالج مشورت کنید.

تغییر سبک زندگی

ورزش مداوم و منظم می‌تواند به تقویت عضلات، بهبود تعادل، تسکین درد، همچنین جلوگیری از تحلیل استخوان‌ها و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان در سالمندان کمک کند.

سخن پایانی

رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت‌های ورزشی به طور منظم در هر سنی می‌تواند از ابتلای فرد به پوکی استخوان پیشگیری کند، در این مقاله نشانه‌های پوکی استخوان در سالمندان و تبعات آن برای فرد مبتلا را مورد بررسی قرار دادیم.

پوکی استخوان در سالمندان می‌تواند توانایی انجام امور را از ایشان بگیرد و کیفیت زندگی آنان را با چالش‌های متعددی رو به رو سازد، در چنین شرایطی یک مراقب می‌تواند به بهبود وضعیت سالمند کمک کند، در صورت نیاز شما می‌توانید از خدمات پرستاری در منزل ارکان مهر رایا برای عزیز سالمند خود استفاده کنید.